Samenvatting

Herken je dat? Dat er vervelende dingen in je professionele leven gebeuren waar je geen controle over hebt? Dat je het gevoel hebt slachtoffer te zijn? Edith Eger beschrijft in haar prachtige boek ‘Het geschenk’* 12 lessen die ons hierbij kunnen helpen. Eger, beroemd psychotherapeut en overlever van Auschwitz (ze weet wat het is om slachtoffer te zijn), moedigt ons aan om gedachten die ons gevangen houden los te laten en om zelfdestructief gedrag te veranderen.

Een gedachte die ons gevangen kan houden (gevangenis 1) is de ‘slachtoffergedachte’; ‘waarom ik, waarom moet mij dit nou weer overkomen, ik heb ook altijd pech en de rest van de wereld is tegen mij’. Eger schrijft dat lijden universeel is, maar dat de slachtofferrol optioneel is. We hebben niet altijd invloed op wat ons overkomt, maar we hebben een keuze in hoe we reageren op onze ervaringen. Of zoals Viktor Frankl**, lotgenoot, collega en vriend van Eger, het verwoordt: “onze ergste ervaringen zijn onze beste leerschool.” 

‘Overlevers’ stellen zich niet de vraag ‘waarom ik’ maar de vraag ‘wat nu’? Wat staat mij nu te doen, wat kan ik leren van deze ervaring en wat leer ik hiermee over mezelf? De overlever blijft aan het roer van zijn leven en gedachten staan en slaat zelf een nieuw pad in. Een hoopgevende en verfrissende gedachte wat mij betreft.

Een tweede gedachte die ons kan belemmeren (gevangenis 2) is ‘vermijding’; het vermijden van ‘denken over en onder ogen zien’ van pijnlijke gevoelens en ervaringen. Een vermijdingsstrategie kan zijn om bijvoorbeeld heel hard te gaan werken en te blijven doorrennen of jezelf te verliezen in lekker eten en drinken. Wat je niet voelt, kan echter niet geheeld worden zegt Eger en het tegenovergestelde van expressie is depressie. Haar advies is om jezelf uit te spreken, te vertellen aan anderen hoe je je voelt, daadwerkelijk waar te nemen wat je in je lijf voelt zonder daar een oordeel over te hebben. “Pijnlijke gevoelens toelaten, ze doorvoelen om ze daarna los te kunnen laten…”

Dus gebeuren er vervelende dingen in je (professionele) bestaan waar je geen controle over hebt: neem je gevoelens serieus zonder je ermee te identificeren, stop met focussen op wat je niet wil, maar verleg je aandacht naar wat je juist wel wil en hoe je dat kunt gaan bereiken. En dat begint met de vraag: Wat nu?

En daarna komt de vraag: En wat is dan nu mijn volgende stap en wie kan me daar eventueel bij helpen? 

Kortom, neem je leven in eigen hand, tijd voor actie. Veel optimisme en daadkracht gewenst!

* Eger, E. (2020). Het geschenk. Amsterdam: A.W. Bruna Uitgevers B.V.

** Frankl, V.E. (1981) De vergeefse roep om een zinvol bestaan. Amsterdam: Meulenhoff Informatief B.V.